Kraków to niezwykłe miasto, gdzie na każdym kroku czuje się ducha historii i sztuki. Uznawany za kulturalną stolicę Polski, nieustannie przyciąga rzeszę turystów.  Kraków zyskał ten tytuł nie tylko dzięki olbrzymiej ilości zabytków, teatrów czy galerii, ale również dzięki licznym festiwalom i imprezom kulturalnym organizowanym w tym miejscu. Jak się okazuje Kraków to także jedno z najbardziej literackich polskich miast. Tutaj tworzą i mieszkają m. in. Wisława Szymborska, Adam Zagajewski, Ewa Lipska, Marcin Świetlicki, Adam Wiedemann. Stolicę Małopolski upodobała sobie również X muza – wielu reżyserów, kręciło tutaj swoje filmy. Warto więc spojrzeć na to miasto przez pryzmat literatury i kina, by podążyć tropem postaci z ulubionych książek czy filmów.

Przedstawiamy przykładową trasę zwiedzania stolicy Małopolski, stworzoną w oparciu o dzieła zaprezentowane na naszym portalu. Literacko–filmowy szlak z Fotokulturą warto zacząć od jednego z symboli Krakowa – Rynku Głównego. To tutaj Gustaw, główny bohater „Spisu cudzołożnic” Jerzego Pilcha, zaprowadził swego gościa z Upsali, by pokazać mu między innymi Studzienkę Badylaka, upamiętniającą auto da fe Walentego Badylaka, przeciwnika władzy komunistycznej. Tu na moment przenosi się akcja filmu „Podwójne życie Weroniki” Kieślowskiego – właśnie na Rynku łączą się drogi dwóch Weronik. Rynek Główny, jest także pierwszym miejscem na ziemi, jakie widzi anioł Giordano z filmu „Anioł w Krakowie”w reżyserii Artura Więcka. Plac okalający Sukiennice jest również końcowym etapem podróży „Zaczarowaną Dorożką” przedstawionej w utworze K. I. Gałczyńskiego. Będąc na Rynku Głównym, warto poświęcić kilka chwil i Kościołowi Mariackiemu (A) Słynny ołtarz Wita Stwosza, zainspirował Gałczyńskiego do napisania poematu, o tym samym tytule, poświęconego temu niezwykłemu zabytkowi. Z kolei w filmowej adaptacji „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego, w reżyserii Andrzeja Wajdy, para młoda bierze ślub właśnie w Kościele Mariackim. Pierwsza scena filmu rozgrywa się na Placu Mariackim, spod którego wyrusza orszak weselny. Będąc na Rynku nie można pominąć knajp i lokali opisanych przez literaturę. Wart polecenia jest znany bar Vis-à-vis (B), znajdujący się przy Rynku Głównym 29 w Kamienicy Pod Blachą. Dwaj bohaterowie „Spisu cudzołożnic” przybyli do tego miejsca, by ugasić pragnienie. Film „Vinci” uwiecznił z kolei kawiarnię przy ulicy Szpitalnej, będącą miejscem spotkania Szerszenia (Juliana) z utalentowaną studentką ASP, którzy mieli uzgodnić szczegóły kradzieży słynnego obrazu.

Kolejnym punktem na mapie Fotokultury jest kamienica przy ulicy Szwedzkiej 7 (C), gdzie znajduje się tablica upamiętniająca śmierć Stanisława Pyjasa, o której mowa w książce i filmie „Spis cudzołożnic”. Gustaw, prowadząc szwedzkiego humanistę do tego miejsca, chce zapoznać cudzoziemca z tragiczną historią Polski. Idąc wzdłuż ulicy Szewskiej docieramy do Plant (D), gdzie na jednej z ławek odpoczywał filmowy anioł. Tutaj Giordano poznał kloszarda (w tej roli Jerzy Trela), dzięki któremu tytułowy bohater spotkał miłość swojego życia. Podążając tropem Giordano trafiamy do Kościoła oo. Dominikanów Trójcy Świętej przy ulicy Stolarskiej 12. We wschodnim skrzydle krużganków znajdowała się szkoła, w której anioł przed zejściem na ziemię miał odbyć swój ostatni egzamin, decydujący o tym, czy bohater może podjąć się wyznaczonego mu zadania. Będąc w okolicach Rynku warto podążyć w stronę ulicy Św. Tomasza 17, by poznać miejsce gdzie rozgrywała się akcja filmu Małgorzaty Szumowskiej „33 sceny z życia”. Na potrzeby przedsięwzięcia Galeria Camelot (E), stała się pracownią, a zarazem mieszkaniem artysty – Adriana, jednego z głównych bohaterów dzieła Szumowskiej. Z ulicy Św. Tomasza blisko do Muzeum Czartoryskich (F) na ulicy Św. Jana, gdzie Juliusz Machulski obsadził akcję filmu „Vinci”. To właśnie wokół tego Muzeum, zawierającego w swych zbiorach cenny obraz Leonarda da Vinci, skupia się uwaga bohaterów. Po drugiej stronie Rynku znajduje się ulica Bracka (G), którą rozsławił Grzegorz Turnau.

Gubiąc trop bohaterów filmu „Vinci”, podążamy za postaciami ze „Spisu cudzołożnic”. Razem z Gustawem i szwedzkim humanistą, byłą ulicą Manifestu Lipcowego (ulica Piłsudskiego) (H) docieramy do rogu ulic Wygoda i Retoryka, gdzie kiedyś znajdował się słynny punkt skupu butelek, (I) stanowiący nieodłączny element rzeczywistości PRL-u. Kolejnym obiektem na trasie bohaterów jest hotel Cracovia, w którym nocuje gość z Upsali. Pokazując cudzoziemcowi Błonia, Gustaw opowiada o mszy świętej odprawionej w tym miejscu w 1979 roku przez Jana Pawła II, która zgromadziła kilkaset tysięcy wiernych. Na Błoniach kręcono również zdjęcia do „Wesela” Wajdy. Orszak weselny, mijał Błonia, podążając w kierunku Bronowic. Kopiec Kościuszki, królujący w okolicy, jest następnym literackim punktem na mapie Fotokultury. Pomnik ten uwiecznił film „Spis cudzołożnic”. Polski humanista, chcąc zapoznać swego gościa z historią Polski, zaprowadza cudzoziemca na szczyt Kopca. Jednak Szwed, zmęczony drogą wiodącą na wzgórze, w ogóle nie rozumie idei powstania Mogiły i właśnie w tym miejscu, wyjawia swojemu przewodnikowi życzenie zorganizowania miłego, kobiecego towarzystwa na wieczór. Z tym karkołomnym zadaniem Gustaw będzie się zmagał do końca rozwoju akcji.

Kolejnym ciekawym obiektem na mapie Fotokultury są stoły do gry w szachy na Bulwarze Czerwieńskim (J) uwiecznione w „Vinci”. W filmie przy jednym ze stołów, Szerszeń spotyka się z Hagenem, składając mu propozycję wykonania kopii obrazu. Także w tym miejscu Magda i jej dziadek cieszą się z osiągniętego sukcesu. Tutaj również odbywa się pierwsze romantyczne spotkanie Juliana z Magdą. Kolejnym miejscem utrwalonym przez Machulskiego jest ulica Smocza, w bliskim sąsiedztwie Wawelu. Na Smoczej znajduje się mieszkanie Cumy, gdzie dochodzi do jego spotkania z Grubym, który zleca mu kradzież obrazu.

Kazimierz jest kolejnym krakowskim miejscem szczególnie lubianym przez film. To tutaj w 1993 roku Steven Spielberg nakręcił „Listę Schindlera”. W filmie widzimy między innymi Fabrykę Schindlera, na Lipowej 4. oryginalna fabryka Schindlera pojawia się przede wszystkim w ujęciach kręconych na zewnątrz, podczas wejść, czy też wjazdów do fabryki. Możliwość pracy w fabryce wiązała się z nadzieją na przeżycie koszmaru wojny i getta. Kolejnym miejscem przedstawionym w filmie jest Most Piłsudskiego (K) łączący Kazimierz z Podgórzem. Spielberg pokazuje scenę przeprowadzki ludności nieżydowskiej z Podgórza, gdzie zorganizowano getto i żydowskiej do tej specjalnej dzielnicy. Inny ważnym obiektem jest ulica Szeroka (L), która w filmie „gra” Plac Zgody (obecnie Plac Bohaterów Getta). Na ulicy Szerokiej nakręcono sceny rejestracji do przymusowej pracy, przydzielania pozwoleń na pobyt w getcie, rozmów przy pieczeniu ziemniaków, pierwszej wizyty komendanta obozu w Płaszowie, Amona Goetha, a także likwidacji dzielnicy żydowskiej. Ulica Szeroka, w zupełnie innym kontekście, pojawia się także w filmie „Anioł w Krakowie”. W realizacji Artura Więcka na ulicę Szeroką, w okolice Starej Synagogi, została przeniesiona kultowa niebieska nyska (zwykle znajdująca się przed Halą Targową), z kiełbaskami które przyrządzał sam anioł, układający na zawołanie wierszyki.

Również i Jerzy Antczak wykorzystał urokliwe zakątki Kazimierza w swojej słynnej ekranizacji „Noce i dnie”. Na czas kręcenia filmu Krakowski Kazimierz stał się Kalińcem, ukochanym miastem Barbary Niechcic. Specjalnie na potrzeby realizacji Antczaka, wstrzymano rozbiórkę dzielnicy. Mieszkanie Barbary znajdowało się na Placu Nowym, a jego okna wychodziły wprost na Okrąglak, słynący obecnie z pysznych zapiekanek. Z tego miejsca bohaterka obserwowała między innymi przemarsz wojsk przez miasto.

Zwiedzając Kraków nie można zapomnieć o jego najmłodszej dzielnicy Nowej Hucie. Tutaj udali się bohaterowie „Spisu cudzołożnic”, by odwiedzić ostatnią deskę ratunku Gustawa – jego znajomą z czasów studenckich, mieszkającą w sąsiedztwie Placu Centralnego i usuniętego już pomnika Lenina. Jednak Nowa Huta, niemal automatycznie przywodzi na myśl inny utwór literacki „Poemat dla dorosłych” Adama Ważyka. Poeta ostrymi słowami podsumował pierwsze lata istnienia nowej metropolii. Dziś Nowa Huta, będąc częścią Krakowa, przyciąga coraz więcej turystów i w niczym nie przypomina już miasta opisanego przez Ważyka. Ze świata kojarzącego się z socrealizmem, tramwajem nr 4, warto przenieść się do Bronowic, które w początkach XX wieku, tak fascynowały krakowskich artystów. Tutaj miały miejsce najsłynniejsze zaślubiny w Polsce, przedstawione w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego. Ślub Lucjana Rydla z chłopką – Jadwiga Mikołajczykówną, zainspirował artystę do napisania niezwykłego dramatu, podejmującego kwestię sojuszu inteligencji z ludnością wiejską. Miejscem, upamiętniającym to wydarzenie jest Regionalne Muzeum Młodej Polski “Rydlówka” , znajdujące się przy ulicy Tetmajera 28.

Kolejnym ciekawym obiektem na naszej trasie jest Zakrzówek, gdzie kręcono zdjęcia do filmu „Boże skrawki” w reżyserii Bogajewicza.

Szlak Fotokultury kończy Tyniec, miejsce akcji powieści Henryka Sienkiewicza „Krzyżacy”.

Mamy nadzieję, że zaprezentowany sposób zwiedzania Krakowa, stanie się inspiracją do niekonwencjonalnego poznawania uroków tego miasta.

Poniżej przedstawiamy przykładową pieszą trasę w okolicach Rynku Głównego.